een gezonde spijsvertering: de 8 gouden regels
Ahara – of voedsel in Ayurveda – is één van de drie levensvoorwaarden. Immers, zonder voedsel geen leven. Maar wáár, wat en hóe we eten is even belangrijk. Ayurveda kent een aantal basisrichtlijnen om de juiste voeding te kunnen kiezen; hoe je het klaarmaakt, hoeveel je eet en welke eigenschappen je voeding moet hebben. Als je de logica van deze richtlijnen volgt is het eigenlijk heel eenvoudig om de juiste keuzes te maken.
- Prakruti – de ‘aard’ van het eten. Elk voedsel heeft een duidelijke eigenschap, een ‘kwaliteit’. Denk aan droog, zuur, vettig, verwarmend, verkoelend, zwaar, licht of samentrekkend. Hoe beter je deze eigenschappen kunt herkennen en onderscheiden, hoe beter je de juiste voeding kunt kiezen.
Iemand met overgewicht of diabetes heeft bijvoorbeeld meer water- en aarde-elementen. Zware, vette of koele voeding zoals tarwe, zuivelproducten of suiker kun je dan beter vermijden. Te veel vuur? Door verkoelend eten in te zetten zoals komkommer, kokoswater, asperges, broccoli, munt en koriander verminder je klachten als maagzuur en opvliegers!
2. Karana – verwerken. Door de verwerking – koken, stomen, verdunnen, drogen, wellen, etc. – verandert de eigenschap van het eten. Popcorn is bijvoorbeeld veel lichter te verteren dan gedroogde of gekookte maïs. Geklaarde boter verandert in ghee, die lichtere eigenschappen heeft dan boter. Yoghurt is zwaar te verteren, maar door karnen verandert het in karnemelk, wat weer makkelijker is voor je spijsvertering.
3. Samyoga – combinaties. De combinatie van verschillende soorten ingrediënten kan een nieuwe eigenschap opleveren. Dit is simpelweg een reactie van de verschillende onderlinge chemische bestanddelen. Het is dus belangrijk dat de ingrediënten die je gebruikt wel ‘met elkaar door één deur kunnen’ en elkaar niet bijten. Melk en ghee hebben bijvoorbeeld vergelijkbare eigenschappen, versterken elkaar en hebben als je ze samen gebruikt zelfs een verjongend effect op je lichaam. Maar melk en vis hebben juist tegenovergestelde eigenschappen. Ze zijn daarom super lastig voor je systeem om te verteren en kunnen dus niet samen worden gegeten!
Klinkt dit als super interessant maar een beetje veel op dit moment? Kijk dan of je mee kan doen met de basiscursus Ayurveda; we gaan er dan dieper op in!
4. Rashi – hoeveelheid. Voor een goede gezondheid is het belangrijk om de juiste hoeveelheid te eten. Wat voor jou de juiste hoeveelheid is hangt onder meer af van hoe sterk je spijsverteringsvuur is (agni) en het soort voeding. Een goede verhouding is als volgt: de helft van je maag is voor vaste voeding, een kwart is voor vocht en het andere kwart is ‘leeg’ om ruimte te geven voor het spijsverteringsproces.
5. Desha – oorsprong. Desha verwijst naar de plaats waar voedsel wordt verbouwd, waar het vervolgens naar toe wordt geëxporteerd en gebruikt. Een ander klimaat en een andere bodemsamenstelling geven een andere ‘kwaliteit’. Lokale producten zijn in principe het beste voor je. Dus, beter geen aardbeien uit Spanje in de winter maar wel volop in de zomer van eigen bodem!
6. Kala – tijd/seizoen. Seizoenen hebben invloed op ons. Is het koud en winderig, dan gaat Vata omhoog. Bij iedereen. Kies in de herfst dan ook voor voedsel dat grondt en verwarmt. Pitta regeert in de zomer. Om het vuur niet te hard te laten branden kun je met warm weer het beste koele, zoete, en vloeibare gerechten eten. Of je nu Pitta als dominante dosha hebt of niet.
7. Upayoga Samstha – dieetregels. Vermijdt (ijs)koude voeding. Zorg ervoor dat wat je eet en drinkt tenminste op kamertemperatuur is. Warm eten ondersteunt je spijsverteringsvuur terwijl ijskoude gerechten het ‘vuur’ kunnen doven. Zorg voor een ontspannen, rustige en harmonieuze sfeer. Vermijd eten als je nerveus, boos, angstig of overstuur bent. Te langzaam of te snel eten, praten tijdens het eten, lachen, denken, spelletjes op je telefoon of televisie kijken kunnen je spijsverteringsproces verminderen. Je lichaam is nou eenmaal niet zo goed in multi-tasken. Het is beter om je alleen op het eten te concentreren. In de regel is één glas drinken voldoende tijdens de maaltijd, in kleine slokjes.
8. Upabhokta – mindfulness. Wees je bewust van de keuzes die je maakt. Kies de voeding die je ondersteunt, waar lichaam én geest behoefte aan hebben!
Health is the new wealth!!
Bron: oneworldayurveda – Textbook Ayurveda dr. Lad.